12.Sınıf Din Kültürü ve Ahlak Bilgisi / Soruları

“Kim Allah’a ve Peygamber’e itaat ederse, işte onlar, Allah’ın kendilerine nimet verdiği peygamberlerle, sıddıklarla, şehitlerle ve salihlerle (iyi kimselerle) birliktedirler. Bunlar ne güzel arkadaştır.” (Nisâ suresi, 69. ayet.)

Ayetin asıl konusu nedir?

Selçuklular, İslam âleminde yeniden birliği sağladılar ve İslam medeniyetine bilgi ve yetenekleriyle birçok katkıda bulundular. Yeni Selçuklu Devleti’nin kuruluşunun neticelerinden biri de Anadolu’nun fethi ve Türkleşmesidir. Bu hadise Malazgirt Zaferi’nin ardından büyük bir Türk nüfusunun Anadolu’ya göçmesi ile mümkün olmuştur. Anadolu’ya ikinci bir göç dalgası da Moğol istilası nedeniyle yaşanmıştır. Bu göçlerle başlayan süreç neticesinde Selçuklular zamanında Anadolu, Osmanlılar zamanında ise Anadolu’nun bir uzantısı olan Balkanlar’da İslamiyet yayılmıştır.

Buna göre, Selçuklu Devleti’nin kuruluşunun aşağıdaki gelişmelerden hangisi üzerinde etkili olduğu söylenemez?

(I) Tasavvuf ehli olan derviş, sufi ve erenler İslamiyet’in Horasan, Anadolu ve Balkanlar’da yayılmasında, özellikle göçebe Türklerin İslamlaşmasında etkili rol oynadılar. (II) Sınır boylarında ve stratejik mevkilerde mücahitler için yapılmış kale mahiyetindeki ribatlar, İslamiyet’in Maveraünnehir ve Horosan’da güç kazanmasından sonra yeni bir işlev kazandı. (III) Derviş, sufi ve eren adı verilen mutasavvıflar zamanla ribatlarda İslam’ı yayma faaliyetlerine başladılar. (IV) Askerî eğitim ve hazırlıkların yerini zikir ve dinî eğitim aldı. (V) Tekke, zaviye ve kervansaraylarda bulunan sufiler sayesinde Türkler İslamiyet’i kabul etmekle kalmayıp, İslam’a hizmet için askerî, sosyal, dinî ve fikrî her alanda etkin faaliyet gösterdiler.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisinde tanımlama yapılmıştır?

Gençlik yılları boyunca tefsir, fıkıh, hadis, tasavvuf, matematik, astronomi, felsefe, edebiyat ve dil dersleri almıştır. Ankara’da Kara Medrese’de müderrislik yapmıştır. Tasavvuf eğitimini Somuncu Baba’dan almıştır. Tasavvuf ile diğer ilimleri birleştirerek yeni bir bakış açısı oluşturmuştur. Anadolu’da siyasi karışıklıkların olduğu bir ortamda, halkı ahlaki yönden diriltmeye çalışması Osmanlı Devleti’nin yeniden ihyasını sağlamıştır. Orta Asya’dan gelen Türk göçerlerin yerleşik hayata geçmesini sağlamış, böylece Anadolu Türk birliğinin tesisinde ve Anadolu’nun iktisadi bakımdan gelişip kalkınmasında önemli bir role sahip olmuştur.

Bu parçada tanıtılan mutasavvıf aşağıdakilerden hangisidir?

“Kim Allah’a ve Peygamber’e itaat ederse, işte onlar, Allah’ın kendilerine nimet verdiği peygamberlerle, sıddıklarla, şehitlerle ve salihlerle (iyi kimselerle) birliktedirler. Bunlar ne güzel arkadaştır.” (Nisâ suresi, 69. ayet.)

Aşağıdaki ayetlerden hangisi içerik bakımından bu ayetten farklıdır?

İslam dininin onların karakterleri, düşünce ve ideallerine uygun olması Türklerin Müslümanlaşmasında etkili olan önemli unsurlardandır. Zira Türkler, inandıkları Göktanrı ile İslamiyet’teki Allah (c.c.) inancı arasında benzerlik kurmuşlardır. Ayrıca Türkler ahiret inancına sahiplerdi. İslamiyet’teki cihat ve cihadın ahirette sağlayacağı mükâfat, Türklerin ideallerine, alplik ülküsüne ve gaza ruhuna uygundu. Bu nedenle Türkler İslamiyet’i benimsemekte zorlanmamışlardır. Müslümanlarla kurulan olumlu ilişkiler, onların ticaretteki güzel ahlakı, dürüstlüğü ve mutasavvıfların İslam’ın ahlak ilkelerine vurgu yaparak giriştikleri tebliğ faaliyetleri de bu konuda etkili olmuştur.

Bu parçada, İslamiyet’in Türkler arasında yayılması ile ilgili aşağıdakilerden hangisinin etkisine değinilmemiştir?

Aşağıdaki cümlelerin hangisinde fütüvvet ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır?

Nisâ suresi, Bakara suresinden sonra Kur’an’ın en uzun suresidir. Medine’de nazil olmuştur. 176 ayettir. Hz. Peygamber’in ashabından bazı kimseler, “Ya Resulallah! Biz sabah akşam senin yanına geliyoruz, yüzüne bakıyor ve seninle oturuyoruz. Yarın (ahirette) sen peygamberlerle olacaksın, biz ise sana ulaşamayacağız.” dediler. Sahabeden biri de Allah Resulüne gelerek şöyle dedi: “Ya Resulallah! Allah’tan başka ilah olmadığına ve senin de Allah’ın elçisi olduğuna şehadet ettim, beş vakit namazımı kıldım, malımın zekâtını verdim, Ramazan ayının orucunu tuttum.” Hz. Peygamber de “Kim ölünceye kadar bunlara devam ederse, kıyamet gününde peygamberler, sıddıklar, şehitler ve iyi kimselerle birlikte olur, dedi ve iki parmağını dikti, anne ve babasına asi olmadıkça.” (Tirmizî, Büyû, 4.) dedi. Bu olay üzerine Nisâ suresi 69. ayet nazil oldu.

Bu parçada aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?

699 yılında Kûfe’de doğmuştur. Ehl-i sünnet inanç sisteminin oluşmasına zemin hazırlayan âlimlerdendir. İslam’da hukuki düşüncenin ve içtihat anlayışının gelişmesinde önemli payı vardır. İtikadi konulardaki görüşleri ile dönemin genelkabul gören ekollerinin dışında bir bakış açısı getirmiştir. İslam ümmetinin çoğunluğu tarafından benimsenen ilkeleri ortaya koymuş ve bunları güçlü delillerle savunmuştur. Onun görüşleri daha sonra öğrencileri İmam Muhammed ve İmam Ebu Yusuf vasıtasıyla yayılma imkânı bulmuştur.

Bu parçada tanıtılan şahıs aşağıdakilerden hangisidir?

“Kim Allah’a ve Peygamber’e itaat ederse, işte onlar, Allah’ın kendilerine nimet verdiği peygamberlerle, sıddıklarla, şehitlerle ve salihlerle (iyi kimselerle) birliktedirler. Bunlar ne güzel arkadaştır.” (Nisâ suresi, 69. ayet.)

I. “Bir kişinin kalbinde aynı anda iman ile küfür, doğruluk ile yalancılık, hıyanet ile emanet bir arada bulunmaz.” (İbn Hanbel, II, 349.)

II. “Kim malını korurken öldürülürse şehittir, kim dini uğruna öldürülürse şehittir, kim canı uğruna öldürülürse şehittir, kim ailesi uğruna öldürülürse o da şehittir.” (Tirmizî, Diyât, 21.)

III. “… Kim Allah’a ve Resulüne itaat ederse doğru yolu bulmuştur. Kim onlara isyan ederse ancak kendisine zarar verir. Allah’a hiçbir şekilde zarar veremez.” (Ebû Dâvûd, Salât, 221, 223.)

IV. “…Salih bir kişi için, salih mal ne kadar güzeldir!” (İbn Hanbel, IV, 197.)

V. “Bana itaat eden, Allah’a itaat etmiştir. Bana isyan eden, Allah’a isyan etmiştir...” (Müslim, İmâre, 33.)

Verilen hadislerden hangileri ayette sözü edilen asıl konu ile ilgilidir?

Sakın bir kimsenin gönlünü yıkma,
Gerçek erenlerin sözünden çıkma,
Eğer insan isen ölmezsin korkma,
Aşığı kurt yemez uçta değildir
                             (Hacı Bektaş-ı Veli)

Nerde görsen gönlü kırık, merhem ol,
Öyle mazlum yolda kalsa, yoldaşı ol,
Mahşer günü dergâhına yakın ol,
Ben-benlik güden kişilerden kaçtım ben işte
                                               (Ahmet Yesevi)

Bir gönülü yaptın ise,
Er eteğin tuttun ise,
Bir kez hayır ettin ise,
Birine bindir az değil
                       (Yunus Emre)

Bu şiirlerden hareketle sûfi şairlerle ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?

Aşağıdaki ayetler ve hadislerden hangisi dinin ilim öğrenmeyi teşvik ettiğine örnek değildir?

“Görmedin mi! Allah gökten su indirdi. Onunla renkleri çeşit çeşit olan meyveler çıkardık. Dağlardan (geçen) beyaz, kırmızı, değişik renklerde ve simsiyah yollar (yaptık). İnsanlardan, hayvanlardan ve davarlardan da yine böylentürlü renkte olanlar var. Kulları içinden ancak âlimler, Allah’tan (gereğince) korkar. Şüphesiz Allah, daima üstündür, çok bağışlayandır.” (Fâtır suresi 27-28. ayetler.)

Aşağıdakilerden hangisi bu ayetlerden çıkarılacak ilkelere uygun bir davranış değildir?

Hz. Peygamberin söz, tutum ve davranışlarını derleme, açıklama ve yorumlama ile ilgilenen bilim dalına hadis denir. Bu alanda yazılmış en güvenilir altı eser İslam dünyasında ........... adıyla anılmaktadır. Bu kitapların yazarları şunlardır: Buhârî, Müslim, Tirmizî, İbn Mâce, Ebû Dâvûd, Nesâî.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

Vahiy merkezli olarak başlayan İslam bilim ve düşünce tarihinde önemli dönemlerden birisi felsefenin İslam dünyasına girmesidir. Müslümanlar arasında bilimin gelişmesinde Emeviler Dönemi’nde başlayan tercüme faaliyetlerinin etkisi vardır. Felsefenin İslam dünyasına girmesi tercüme faaliyetlerinin bir sonucudur. Bu dönemde Sanskritçe, Yunanca ve Süryaniceden eserler tercüme edilmiştir. Bu amaçla Emevi Halifesi Me’mun, Bağdat’ta kütüphane, akademi ve tercüme bürosundan oluşan Daru’l-hikme adı verilen bir müessese kurmuştur. İslam dünyasında başlayan tercüme faaliyetleri salt bir nakil olmayıp felsefenin, İslam düşüncesi ile yeniden hayat bulup hikmete dönüşmesidir.

Bu parçadan hareketle Müslümanlar arasında bilimin gelişmesiyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?

(I) Din, Yüce Allah tarafından insanlara peygamberler aracılığıyla bildirilen kurallar bütünüdür. (II) Dinin kaynağı her şeyi yaratan, yaşatan ve her an kontrolü altında tutan Allah’tır (c.c.). (III) Yüce Allah, sonsuz ilim ve kudreti ile yarattığı kâinatta kusursuz bir sistem kurmuştur. (IV) İnsanın yaratılışının bir gayesi olduğu gibi insan hayatındaki her şeyin de bir gayesi vardır. (V) Her varlık, bu sistem içerisinde belirlenmiş bir yere ve göreve sahiptir.

Bu parçadaki numaralanmış cümlelerden hangisi düşüncenin akışını bozmaktadır?

Allah (c.c.), sonsuz ilim ve kudreti ile yarattığı kâinatta kusursuz bir sistem kurmuştur. Her varlık, bu sistemin işleyişi içerisinde mevcudiyetini sürdürür. Yüce Allah’ın (c.c.) kader kavramı çerçevesinde koyduğu ve yönettiği bu sisteme ........... denir. Nitekim Kur’an’da “Her şeyin, hazineleri (kaynağı), bizim katımızdadır ve biz her şeyi bir ölçüye göre indiririz.” (Hicr suresi, 21. ayet.) buyrularak bu gerçeğe dikkat çekilmektedir.

Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

“Şüphesiz, göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelişinde, insanlara yarar sağlayacak şeylerle denizde seyreden gemilerde, Allah’ın gökyüzünden indirip kendisiyle ölmüş” toprağı dirilttiği yağmurda, yeryüzünde her çeşit canlıyı yaymasında, rüzgârları ve gökle yer arasındaki emre amade bulutları evirip çevirmesinde elbette düşünen bir topluluk için deliller vardır.” (Bakara suresi, 164.ayet.)

Bu ayetten hareketle aşağıdaki yargıların hangisine ulaşılamaz?
 

(I) Medeniyet, en genel anlamda, insanların bir nesilden diğerine aktardıkları siyasal, sosyal, ekonomik faaliyetler, kurumlar, değerler ve kavramların hepsidir. (II) İslam medeniyetinin temelinde bilgi (ilim) kavramının olduğu görülür. (III) Bilimsel bir sürecin sonucunda oluştuğu için İslam medeniyetini bilgi medeniyeti olarak nitelendirebiliriz. (IV) Müslümanlar ilmî çalışmalara vahyin yol göstericiliği ile başlamışlardır. (V) Kur’an ve sünnetin ilme, bilgiye ve öğrenmeye teşvik eden buyrukları, Müslümanların başta dinî ilimler olmak üzere insanlığın faydasına olan her türlü bilgiye yönelmelerine vesile olmuştur.

Bu parça iki paragrafa ayrılmak istense ikinci paragraf numaralanmış cümlelerin hangisiyle başlar?

Müslümanlar, Kur’an-ı Kerim’in ve Hz. Peygamber’in bilime teşvik eden mesajlarının rehberliğinde hem din bilimlerine hem de fen ve sosyal bilimlere yönelerek önemli çalışmalar yapmışlardır. 12. yüzyılın sonlarına doğru Batılılar, İslam medeniyetinin üstünlüğünün farkına varmış ve bunu kendi ülkelerine aktarmayı amaçlamışlardır. İslam ülkelerindeki medreselere Avrupa’dan öğrenciler gönderilmeye başlanmış ve Arapçadan Latinceye çeviri faaliyetleri hız kazanmıştır. Avrupa’da ortaya çıkan Rönesans hareketinin oluşmasında İslam dünyasından yapılan çevirilerin büyük etkisi vardır.

Bu parçada asıl anlatılmak istenen aşağıdakilerden hangisidir?